Dziecko w łonie matki jest z nią połączone sznurem pępowinowym. To przez pępowinę, a wcześniej przez łożysko, docierają do krwi dziecka zarówno tlen, jak i składniki pokarmowe.
Bezpośrednio po porodzie dziecko przeważnie jest kładzione od razu na brzuchu lub piersi matki. Jest to szczególny moment, gdy między maluszkiem i matką rodzi się niepowtarzalna więź, Jeden koniec pępowiny jest wtedy na wierzchu, drugi w środku. Ustaje stopniowo przepływ krwi przez pępowinę. Nie należy tego okresu skracać, ponieważ krew pępowinowa zawiera komórki macierzyste, które chronią noworodka przed zachorowaniem na sepsę czy zapalenie płuc.
Po okresie około minuty odcina się pępowinę zaciskając na niej klamrę. Kiedyś czynność tą robiła położna, a teraz coraz częściej ojciec dziecka. Kikut zabezpiecza się jałowym gazikiem.
Ponieważ jest to od tej chwili najbardziej podatna na zakażenie część ciała noworodka, szczególnie należy o nią dbać. Z reguły młodzi rodzice nie mogą się doczekać chwili, kiedy odpada kikut pępowiny u noworodka i ustaje ryzyko zakażenia.
Z reguły następuje to między 5 a 15 dniem po porodzie. Rozpiętość czasu jest tak duża, bo choć w każdej pępowinie są dwie tętnice i żyła, różna jest jej grubość, różny stopień pofałdowania, różna ilość osłaniającej galaretowatej substancji. Dlatego jest tez różny czas całkowitego obeschnięcia i odpadnięcia kikuta pępowiny. Wielu rodziców jest zaniepokojonych jego wyglądem, ponieważ początkowo biało-niebieski i wilgotny, stopniowo zmienia kolor i staje się żółtobrązowy a nawet czarnobrązowy. Wynika to jednak z naturalnego procesu obsychania. Kiedyś smarowano kikut pępowiny jodyną lub alkoholem.Teraz nie jest to zalecane, ale jeśli lekarz zaleci, można stosować łagodne środki odkażające.
Przy pielęgnacji kikuta pępowiny trzeba mieć na uwadze, że najważniejszy proces obsychania odbywa się w miejscu przy samym przyczepie pępowiny do skóry.Tu niemal nie dociera powietrze i skóra jest wilgotniejsza. Wprawdzie bliska obecność matki powoduje przedostawanie się na dziecko dobroczynnej flory bakteryjnej chroniącej przed szkodliwymi szczepami chorobotwórczymi, ale pomimo to trzeba dbać o szczególną higienę wrażliwego miejsca. Najważniejsze są pierwsze dni po porodzie i w przeważającej liczbie przypadków to, jak długo będzie trwało gojenie i obsychanie kikuta, zależy od właściwej pielęgnacji właśnie w te pierwsze dni. Pamiętajmy jednak, żeby z drugiej strony nie myć go zbyt często, bo ma wysychać a nie być wilgotny. Z reguły przemycie gazikiem nasączonym wodą raz dziennie wystarczy.
W przypadku wystąpienia niepokojących objawów należy zasięgnąć porady lekarskiej.
Co powinno wzbudzić niepokój rodziców?
Przede wszystkim o zakażeniu może świadczyć:
– mazista substancja w miejscu przylegania kikuta;
– zaczerwienienie i łuszczenie się skóry;
– sączenie się płynu z głębi kikuta;
– nieprzyjemny zapach z pępka.
Niepokojący może być tez fakt nieodpadnięcia kikuta po upływie czternastu dni po porodzie i bezpieczniej jest w takim przypadku skonsultować się z lekarzem.
